Cara Selesaikan Masalah Bankrap di Malaysia 2025

Menghadapi masalah bankrap boleh menjadi pengalaman yang menekan secara emosi dan kewangan.

Cara selesaikan masalah bankrap seringkali menjadi pencarian utama bagi mereka yang ingin keluar dari belenggu muflis secara sah dan beretika.

Dengan memahami prosedur undang-undang dan pilihan penyelesaian yang tersedia, individu dapat merancang pemulihan kewangan secara berkesan.

Artikel Bantuanmy ini akan menghuraikan langkah-langkah praktikal berdasarkan garis panduan Jabatan Insolvensi Malaysia, serta strategi sokongan lain yang terbukti membantu.

Apa Itu Status Bankrap Di Malaysia?

Ramai yang keliru antara istilah “muflis” dan “bankrap”, walhal kedua-duanya merujuk kepada situasi kewangan di mana seseorang tidak mampu membayar hutang kepada pemiutang. Di Malaysia, status ini dikawal selia secara rasmi di bawah Akta Kebankrapan 1967.

Dalam sistem perundangan Malaysia, seseorang individu boleh diisytiharkan bankrap apabila jumlah hutang yang tidak dibayar melebihi RM100,000 dan kegagalan menyelesaikannya membawa kepada tindakan mahkamah.

Status bankrap ini bukan sahaja menjejaskan reputasi kredit, malah membataskan kebebasan kewangan seperti pembukaan akaun bank, pemilikan syarikat, bahkan pengambilan pekerjaan dalam sektor tertentu.

Setelah diisytiharkan bankrap, kawalan penuh ke atas harta dan kewangan individu tersebut akan diambil alih oleh Ketua Pengarah Insolvensi (KPI) melalui Jabatan Insolvensi Malaysia (MdI).

Mereka akan bertindak sebagai kurator yang mengurus pembayaran semula hutang kepada pemiutang melalui pelan pembayaran yang dipersetujui.

Perlu difahami bahawa status muflis bukanlah hukuman, tetapi satu bentuk perlindungan undang-undang kepada pemiutang dan peluang bagi penghutang menyusun semula kewangan.

Ia juga membuka jalan kepada kemungkinan pelepasan atau pembebasan daripada muflis jika syarat-syarat tertentu dipenuhi.

Mengenali status ini secara mendalam membolehkan individu membuat keputusan tepat, memahami risiko sebenar dan bersedia dengan pelan tindakan sewajarnya.

Tanda-Tanda Awal Anda Mungkin Akan Diisytiharkan Muflis

Langkah pertama dalam mengelakkan status bankrap adalah dengan menyedari tanda-tanda awal sebelum keadaan menjadi lebih parah.

Kebanyakan individu tidak menyedari bahawa mereka sedang menuju ke arah muflis sehingga tindakan undang-undang telah pun dimulakan.

Antara isyarat yang paling jelas ialah hutang tertunggak yang tidak terkawal, terutamanya hutang kad kredit, pinjaman peribadi atau hutang perniagaan yang gagal dibayar dalam tempoh yang ditetapkan.

Apabila jumlah tunggakan melebihi RM100,000 dan tiada usaha penyelesaian dibuat, risiko untuk diisytiharkan bankrap semakin tinggi.

Tanda seterusnya ialah menerima notis rasmi daripada pemiutang, seperti Surat Tuntutan atau Notis Kebankrapan yang dikeluarkan oleh peguam.

Notis ini menandakan bahawa pemiutang sedang bersedia untuk memulakan prosiding di mahkamah bagi mendapatkan Perintah Penerimaan dan Perintah Penghukuman.

Selain itu, jika individu tidak hadir ke mahkamah setelah disaman atau gagal membalas notis dalam tempoh yang ditetapkan, ini boleh mempercepatkan proses perisytiharan bankrap secara ex parte (tanpa kehadiran penghutang).

Tindakan ini membolehkan mahkamah meneruskan prosiding tanpa pembelaan. Antara petunjuk lain yang sering diabaikan termasuk:

• Panggilan berterusan daripada agensi kutipan hutang
• Akaun bank dibekukan secara tiba-tiba
• Penolakan permohonan pinjaman atau pembiayaan
• Nama disenaraihitamkan oleh institusi kewangan

Menyedari tanda-tanda awal ini membolehkan seseorang bertindak pantas, sama ada melalui rundingan dengan pemiutang, mendapatkan khidmat nasihat kewangan, atau merangka pelan penyusunan hutang.

Pencegahan lebih murah dan mudah daripada menyelesaikan krisis yang telah terjadi.

Langkah Awal Rundingan Dengan Pemiutang

Rundingan dengan pemiutang merupakan jalan pertama dan paling kritikal untuk mengelakkan status muflis. Ia memberi ruang kepada penghutang untuk menyusun kembali kewangan sebelum perkara dibawa ke mahkamah.

Langkah ini bermula dengan menghubungi pemiutang secara rasmi, sama ada melalui surat, e-mel atau panggilan, dengan tujuan menjelaskan kesukaran kewangan yang sedang dihadapi dan menyatakan hasrat untuk menyelesaikan hutang.

Dalam banyak kes, pemiutang lebih bersedia berunding daripada terus mengambil tindakan undang-undang kerana proses mahkamah adalah mahal dan memakan masa. Berikut beberapa strategi rundingan yang disarankan:

1. Minta Penstrukturan Semula Hutang

• Minta ansuran dikurangkan atau dilanjutkan tempohnya.
• Nyatakan jumlah mampu bayar setiap bulan berdasarkan aliran tunai semasa.

2. Kemukakan Pelan Bayaran Bertulis

• Sertakan pelan bayaran bulanan dalam format rasmi.
• Tunjukkan komitmen dengan membuat bayaran awal walaupun kecil.

3. Tawar Rundingan “One-Off Settlement” Jika Ada Dana Lump Sum

• Jika mempunyai simpanan, runding diskaun penyelesaian penuh.
• Sesetengah institusi bersetuju potong sehingga 30%-50% jika dibayar sekaligus.

4. Guna Khidmat Pihak Ketiga

• Dapatkan bantuan dari penasihat kewangan, AKPK atau NGO kewangan.
• Mereka boleh menjadi perantara yang dipercayai antara penghutang dan pemiutang.

5. Dokumentasikan Segala Perjanjian

• Minta hitam putih atas setiap persetujuan atau pelan pembayaran.
• Elakkan persetujuan secara lisan atau tidak bertulis.

Penting untuk menunjukkan keikhlasan dan kemampuan semasa proses rundingan. Elakkan berdiam diri atau mengabaikan notis kerana ini hanya akan mempercepatkan tindakan undang-undang dan perisytiharan bankrap.

Sekiranya rundingan gagal atau pemiutang tetap mahu meneruskan proses mahkamah, penghutang masih mempunyai pilihan untuk menyelesaikannya secara sah melalui Jabatan Insolvensi.

Perkara ini akan dihuraikan dalam bahagian seterusnya berkaitan dengan prosedur rasmi penyelesaian bankrap.

Prosedur Rasmi Penyelesaian Bankrap

Apabila rundingan gagal atau pemiutang memfailkan tindakan undang-undang, penyelesaian secara rasmi perlu dibuat melalui saluran sah yang ditetapkan oleh Akta Kebankrapan 1967. Proses ini diawasi oleh Mahkamah Tinggi dan Jabatan Insolvensi Malaysia (MdI).

Langkah pertama ialah pengeluaran Notis Kebankrapan atau Petisyen Pemiutang, yang menyatakan jumlah hutang dan kegagalan pembayaran.

Jika individu tidak membalas atau membela diri dalam tempoh yang ditetapkan, Mahkamah boleh mengeluarkan Perintah Penerimaan dan Perintah Penghukuman, secara rasmi menjadikan seseorang itu bankrap.

Prosedur Rasmi Termasuk Langkah Berikut

1. Pemfailan Petisyen oleh Pemiutang / Diri Sendiri

• Pemiutang: Jika hutang melebihi RM100,000 dan tidak dibayar selepas notis tuntutan.
• Sukarela (Petisyen Diri): Individu yang mahu mengisytiharkan diri bankrap untuk melindungi diri daripada tindakan pemiutang.

2. Keputusan Mahkamah

• Mahkamah akan menentukan sama ada hutang sah dan tiada pembayaran dibuat dalam tempoh yang munasabah.
• Jika sabit, mahkamah akan mengisytiharkan seseorang itu muflis.

3. Pelantikan Ketua Pengarah Insolvensi (KPI)

• KPI dari Jabatan Insolvensi akan bertindak sebagai kurator rasmi, mengurus semua aset dan bayaran.
• Individu bankrap perlu menghadiri temuduga dan menyerahkan maklumat aset, akaun bank, dan liabiliti.

4. Penyerahan Aset dan Sekatan Kewangan

• Semua aset seperti rumah, kenderaan dan akaun bank boleh disita.
• Sekatan perjalanan, pekerjaan dan kewangan akan dikenakan secara automatik.

5. Pelan Pembayaran / Sumbangan Bulanan

• Individu diwajibkan membuat sumbangan bulanan kepada Jabatan Insolvensi berdasarkan pendapatan.
• Jumlah ini akan diagihkan kepada pemiutang.

6. Pelepasan Status Bankrap

• Boleh dipohon selepas tempoh tertentu (biasanya 3 tahun dengan kelakuan baik).
• Pelepasan boleh melalui permohonan mahkamah atau secara automatik jika semua syarat dipenuhi.

Hak Individu Bankrap

• Masih boleh bekerja (kecuali dalam jawatan tertentu).
• Berhak mengetahui status fail dan perkembangan penyelesaian.
• Boleh memohon pelepasan lebih awal jika menunjukkan kelakuan baik dan sumbangan konsisten.

Mengikuti prosedur rasmi ini bukan sahaja mengelakkan denda tambahan, malah membolehkan seseorang merancang untuk keluar dari status bankrap secara sah dan bermaruah.

Bebas Dari Status Bankrap Cara dan Syarat

Walaupun seseorang telah diisytiharkan bankrap, status ini tidak kekal seumur hidup. Terdapat beberapa kaedah sah di bawah undang-undang Malaysia untuk membolehkan seseorang dibebaskan daripada status bankrap, sama ada secara automatik atau melalui permohonan rasmi.

1. Permohonan Pelepasan Melalui Mahkamah

Individu bankrap boleh memohon kepada Mahkamah Tinggi untuk pelepasan selepas tempoh tertentu, biasanya selepas 5 tahun di bawah pentadbiran Ketua Pengarah Insolvensi (KPI). Walau bagaimanapun, kelulusan tertakluk kepada:

• Kelakuan baik sepanjang tempoh bankrap.
• Rekod bayaran sumbangan yang konsisten.
• Tiada bantahan kukuh daripada pemiutang.

Jika mahkamah berpuas hati bahawa individu tersebut telah menunjukkan kesungguhan dan tiada unsur penipuan, perintah pelepasan boleh diberikan dan semua sekatan akan digugurkan.

2. Pelepasan Melalui Ketua Pengarah Insolvensi (KPI)

Di bawah pindaan terbaru, KPI boleh memberikan pelepasan kepada individu bankrap tanpa perlu melalui mahkamah, terutamanya bagi kes yang dianggap tidak kompleks. Antara syaratnya termasuk:

• Telah melalui tempoh minimum 3 tahun.
• Telah mengemukakan semua maklumat kewangan secara jujur.
• Tidak pernah melanggar perintah atau gagal membuat sumbangan bulanan.

Pelepasan melalui KPI lebih cepat dan menjimatkan kos kerana tidak memerlukan proses perbicaraan.

3. Pelepasan Automatik (Automatic Discharge)

Bermula tahun 2017, seseorang boleh dilepaskan secara automatik selepas 3 tahun, dengan syarat utama berikut:

• Telah mengemukakan Penyata Hal Ehwal (Statement of Affairs) dalam tempoh 6 bulan selepas perisytiharan bankrap.
• Telah membuat sumbangan berkala kepada Jabatan Insolvensi.
• Tiada unsur penipuan atau pemalsuan maklumat.

Namun, pelepasan automatik boleh ditangguhkan jika terdapat bantahan daripada pemiutang atau Ketua Pengarah Insolvensi berdasarkan alasan yang kukuh.

4. Pembayaran Penuh Kepada Pemiutang

Sekiranya individu mampu membayar keseluruhan hutang termasuk kos pentadbiran dan faedah, mereka boleh memohon pembatalan perintah bankrap. Kaedah ini jarang berlaku tetapi sah di sisi undang-undang.

Membebaskan diri daripada status bankrap bukan sahaja melibatkan pematuhan undang-undang, tetapi juga keikhlasan dalam membayar semula hutang.

Setelah dilepaskan, individu berpeluang membina semula kewangan dan reputasi secara lebih berstruktur.

Alternatif Lain PKPU dan Bantuan NGO

Selain daripada mengikuti prosedur rasmi Jabatan Insolvensi, terdapat alternatif yang lebih fleksibel dan tidak memerlukan pengisytiharan bankrap.

Kaedah ini sesuai untuk individu yang mahu mengelakkan rekod muflis dan masih mahu mengekalkan reputasi kewangan secara sah.

1. PKPU – Penjadualan Kewajiban Pembayaran Utang

Diadaptasi daripada sistem undang-undang negara jiran, konsep PKPU (Penundaan Kewajiban Pembayaran Utang) kini turut digunapakai dalam beberapa bentuk di Malaysia, khususnya melalui pendekatan rundingan sukarela bersama pemiutang.

PKPU merujuk kepada satu pelan pembayaran yang dirundingkan secara kolektif dengan pemiutang untuk:

• Menangguhkan tindakan undang-undang
• Menyusun semula pelan bayaran
• Mengelakkan pengisytiharan bankrap secara formal

Langkah ini biasanya memerlukan:

• Dokumen pendapatan dan penyata hutang lengkap
• Rundingan melalui peguam atau pihak ketiga profesional
• Kesepakatan bertulis antara penghutang dan pemiutang

PKPU tidak tertakluk kepada proses mahkamah, tetapi ia perlu disokong oleh dokumen rasmi dan komitmen bayaran yang jelas.

2. Bantuan NGO dan Agensi Kewangan Berlesen

Beberapa NGO di Malaysia menyediakan bantuan kepada individu yang bergelut dengan hutang:

A. Agensi Kaunseling dan Pengurusan Kredit (AKPK)

• Menawarkan Program Pengurusan Hutang (DMP) secara percuma
• Menyusun pelan pembayaran dengan institusi kewangan
• Memberi khidmat nasihat kewangan dan pendidikan bajet

B. Zakat Al-Gharimin

• Bagi individu Muslim yang benar-benar tidak mampu, sesetengah Majlis Agama Islam Negeri menyediakan bantuan zakat kategori al-gharimin untuk menyelesaikan hutang halal.
• Permohonan mesti disokong dengan dokumen sah dan disiasat oleh pihak berautoriti.

C. Pertubuhan Sosial & Bantuan Kewangan

• Beberapa pertubuhan sosial dan koperasi juga menyediakan pinjaman mikro, bimbingan kewangan, dan penyusunan semula hutang secara komuniti.
• Ini termasuk pertubuhan sukarela, persatuan pekerja, dan NGO profesional.

Alternatif seperti PKPU dan bantuan NGO membuka ruang pemulihan yang lebih manusiawi, tanpa beban prosedur undang-undang yang kompleks.

Ia juga memberi peluang kedua kepada mereka yang benar-benar mahu keluar daripada krisis kewangan tanpa menjejaskan maruah.

Strategi Kewangan Selepas Keluar Dari Status Bankrap

Melepaskan diri daripada status bankrap bukan pengakhiran, tetapi permulaan baharu untuk mengatur semula kehidupan kewangan dengan lebih matang dan sistematik. Tanpa strategi yang kukuh, risiko untuk kembali ke situasi sama tetap tinggi.

Langkah pertama selepas pelepasan ialah membina kesedaran kewangan yang kukuh melalui pendidikan dan pengurusan bajet.

Individu harus menilai semula aliran tunai bulanan, menyesuaikan gaya hidup dan mengenal pasti tabiat kewangan yang menjadi punca kepada kegagalan dahulu. Antara strategi utama yang disarankan:

1. Cipta Bajet Peribadi Yang Realistik

• Rekod semua pendapatan dan perbelanjaan bulanan.
• Elakkan perbelanjaan impulsif atau perbelanjaan melebihi kemampuan.

2. Mulakan Dana Kecemasan

• Simpan sekurang-kurangnya 3 hingga 6 bulan kos sara hidup dalam akaun berasingan.
• Dana ini penting untuk elak hutang baru semasa krisis.

3. Tingkatkan Literasi Kewangan

• Sertai bengkel atau program pendidikan kewangan seperti yang ditawarkan oleh AKPK atau institusi kewangan.
• Pelajari pengurusan hutang, pelaburan asas, dan tabungan jangka panjang.

4. Guna Kredit Secara Bertanggungjawab

• Elakkan menggunakan kad kredit tanpa kawalan.
• Sekiranya perlu, mulakan dengan kad kredit had rendah dan bayar penuh setiap bulan.

5. Pelan Simpanan & Pelaburan Jangka Panjang

• Rancang untuk simpanan persaraan, pendidikan anak dan pembelian aset penting.
• Gunakan instrumen kewangan yang sah seperti ASB, SSPN atau Tabung Haji.

6. Kawal Tekanan Sosial & Gaya Hidup

• Fokus kepada keperluan, bukan kehendak.
• Tidak perlu bersaing dari segi gaya hidup dengan orang sekeliling.

7. Semak Rekod Kredit Secara Berkala

• Pantau rekod kewangan melalui CTOS atau CCRIS selepas pelepasan.
• Pastikan semua rekod hutang lama dikemaskini sebagai selesai.

Kejayaan sebenar bukan sekadar keluar dari status muflis, tetapi membina semula kehidupan dengan lebih bijak dan berdisiplin.

Strategi kewangan selepas bankrap harus menjadi sistem perlindungan jangka panjang bagi mengelakkan kesilapan berulang.

Kesimpulan

Menjadi bankrap bukanlah pengakhiran hidup, tetapi satu titik mula untuk membina semula asas kewangan dengan lebih bijak.

Dengan memahami cara selesaikan masalah bankrap secara sah, individu mampu keluar daripada krisis tanpa menjejaskan maruah diri.

Pemulihan kewangan menuntut disiplin, ilmu, dan keberanian untuk berubah. Setiap langkah ke arah penyelesaian bukan sahaja memerlukan kepatuhan undang-undang, tetapi juga komitmen jangka panjang demi kestabilan masa depan.